2025-04-01 Monumentalne cienie przeszłości. Obiekty typu rondele i grobowce megalityczne z epoki kamienia na Pomorzu Zachodnim

Serdecznie zapraszamy we wtorek, 25 lutego 2025 r., o godz. 17:00, do sali widowiskowej Biblioteki w Drawsku Pomorskim na spotkanie z archeolożką dr Agnieszką Matuszewską z Katedry Archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego, która wygłosi wystąpienie pt. "Monumentalne cienie przeszłości. Obiekty typu rondele i grobowce megalityczne z epoki kamienia na Pomorzu Zachodnim".

To najbardziej złożona konstrukcja tego typu znana z obszaru Polski – tak o pozostałości liczącego niemal 7 tys. lat rondela w Nowe Objezierzu w powiecie gryfińskim mówiła prasie dr Agnieszka Matuszewska, która była jedną z członkiń zespołu badającego ten zabytek. Warto nadmienić, że rondel jest założeniem przestrzennym, mającym zazwyczaj formę kręgu lub owalu, otoczonego co najmniej jednym rowem. W Europie zlokalizowano ok. 130 obiektów tego typu. Wokół założenia w Nowym Objezierzu naukowcy zlokalizowali cztery dookolne rowy, natomiast jego centralna część była osłonięta przez trzy koncentryczne palisady. Do jego wnętrza rondela prowadziły trzy bramy. Jaka była funkcja tych obiektów i kim byli ich budowniczowie? O tym wszystkim dowiemy się już 25 lutego!

Innym rodzajem wyjątkowo interesujących obiektów są megality. Na kartach swojej książki pt. „Odkryć to, co pozornie znane. Megality Pomorza Zachodniego” dr Agnieszka Matuszewska pisze: Konstrukcje megalityczne niemal od zawsze budziły niezwykłe zainteresowanie, fascynację i podziw. Niewątpliwie należą do najbardziej spektakularnych źródeł archeologicznych w kontekście pradziejów nie tylko Polski, ale i całej Europy. To właśnie te monumentalne grobowce kamienne, określane w literaturze megalitami, są z pewnością jednym z najciekawszych fenomenów europejskiej prahistorii. […] Megality mogą dostarczyć niezapomnianych wrażeń związanych z bliskim, namacalnym kontaktem z daleką przeszłością i stać się ważnym elementem edukacji i promocji. Na obszarze zachodniej i północnej Europy megality pojawił się w około 4500 lat przed naszą erą. Na terenie ziem polskich kojarzone są z działalnością ludności archeologicznej kultury pucharów lejkowatych oraz kultury amfor kulistych. Dlaczego megality nazywano „łożami olbrzymów” i z jakiego powodu tak niewiele z nich zachowało się we współczesnym krajobrazie? Po te oraz wiele innych ciekawych faktów dotyczących epoki kamienia na Pomorzu Zachodnim zapraszamy do drawskiej Biblioteki.

Dr Agnieszka Matuszewska (Katedra Archeologii Uniwersytet Szczeciński) studiowała archeologię w Instytucie Prahistorii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie w 2003 roku uzyskała tytuł zawodowy magistra archeologii, a następnie w 2008 stopień doktora.  W latach 2007-2009 była zatrudniona jako asystent naukowy na Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. Od 2009 pracuje na Uniwersytecie Szczecińskim. Odbyła staże naukowe na Białorusi (Białoruska Akademia Nauk, Mińsk) oraz w Danii (Uniwersytet w Arhus). Brała udział w badaniach wykopaliskowych między innymi na wczesno brązowej osadzie obronnej w Bruszczewie (Wielkopolska), w Ales Stenar (Szwecja), Mierzynie (Pomorze Zachodnie) oraz badaniach ratowniczych. Kierowała badaniami związanymi z projektem rekonstrukcji grobowców megalitycznych w Dolicach oraz na wczesno neolitycznym obiekcie typu rondel w Nowym Objezierzu. Oprócz archeologii przedmiotem jej szczególnego zainteresowania jest ochrona i promocja dziedzictwa kulturowego. Znajduje to odzwierciedlenie w działalności edukacyjnej i popularyzatorskiej (wykłady, konkursy edukacyjne, organizacja wystaw i festynów, udział w audycjach radiowych i filmach popularnonaukowych). Z ramienia Uniwersytetu Szczecińskiego jest opiekunem merytorycznym projektu związanego z budową skansenu archeologicznego w Dolicach. Współtworzyła kierunku studiów – menedżer dziedzictwa kulturowego, którego jest koordynatorem. Była członkiem komisji Schyłku Neolitu i Początków Epoki Brązu Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych Wydziału I Polskiej Akademii Nauk na okres jego VI kadencji. Od 2016 roku jest prezesem Zachodniopomorskiego Oddziału Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich. W roku 2023 została Naukowcem Roku Uniwersytetu Szczecińskiego oraz laureatką Zachodniopomorskiego Nobla w dziedzinie nauk humanistycznych.